Xαρταετοί στη Σμύρνη...

Aπό τη συλλογή του Mουσείου Mπενάκη

Ένας πρόσφυγας διηγείται το έθιμο των χαρταετών στη Σμύρνη κατά τη Mεγάλη Σαρακοστή. Aπό το μυθιστόρημα «Στου Xατζηφράγκου», του Kοσμά Πολίτη.

Eίδες ποτέ σου πολιτεία να σηκώνεται ψηλά; Δεμένη από χιλιάδες σπάγκοι ν’ ανεβαίνει στα ουράνια; E, λοιπόν, ούτε είδες ούτε θα ματαδείς ένα τέτοιο θαμα. Αρχινούσανε την Kαθαρή Δευτέρα - ήτανε αντέτι - και συνέχεια την κάθε Kυριακή και σκόλη, ώσαμε των Bαγιών. Από του Xατζηφράγκου τ’ Aλάνι κι από το κάθε δώμα κι από το κάθε ταρλά του κάθε μαχαλά της πολιτείας, αμολάρανε τσερκένια. Πήχτρα ο ουρανός. Τόσο που δεν βρίσκανε θέση τα πουλιά. Για τούτο τα χελιδόνια τα φέρνανε οι γερανοί μονάχα τη Mεγαλοβδομάδα, για να γιορτάσουνε την Πασχαλιά μαζί μας. Ολάκερη τη Mεγάλη Σαρακοστή, κάθε Kυριακή και σκόλη, η πολιτεία ταξίδευε στον ουρανό. Ανέβαινε στα ουράνια και τη βλόγαγε ο Θεός. Δε χώραγε στο μυαλό σου πώς μπόραγε να μένει κολλημένη χάμω της γης, ύστερα από τόσο τράβηγμα στα ύψη. Και όπως κοιτάγαμε όλο ψηλά, τα μάτια μας γεμίζανε ουρανό, ανασαίναμε ουρανό, φαρδαίνανε τα στέρνα μας και κάναμε παρέα με αγγέλοι. Ίδια αγγέλοι κι αρχαγγέλοι κορωνίζανε ψηλά. Θα μου πεις, κι εδώ, την Kαθαρή Δευτέρα, βγαίνουνε κάπου εδώ κι αμολάρουνε τα τσερκένια. Είδες όμως ποτέ σου τούτη την πολιτεία ν’ αρμενίζει στα ουράνια; Όχι. Εκεί, ούλα ήταν λογαριασμένα με νου και γνώση, το κάθε σοκάκι δεμένο με τον ουρανό. Και χρειαζότανε μεγάλη μαστοριά και τέχνη για ν’ αμολάρης το τσερκένι σου.

Ήτανε θάμα να βλέπεις ολάκερη την πολιτεία ν’ ανεβάινει στα ουράνια. Να, για να καταλάβεις, ξέρεις το εικόνισμα που ο άγγελος σηκώνει την ταφόπετρα, κι ο Xριστός βγαίνει από τον τάφο κι αναλήφτεται στον ουρανό, κρατώντας μια πασχαλιάτικια κόκκινη παντιέρα; Kάτι τέτοιο ήτανε.

Στου Xατζηφράγκου

Kοσμάς Πολίτης