Οι ξαφνικές αυτές αστραπές ιδιοφυΐας δημιούργησαν ένα είδος παράδοση ή θρύλο. Έκαμαν τους Έλληνες να πιστεύουν πως φωλιάζει στο έθνος τους ένας εσωτερικός δαίμονας, πάντα ζωντανός, απροσδιόριστος, που τα έργα του είναι απρόβλεφτα, μα που θα ήταν επικίνδυνο να μην τον λάβει κανείς υπό σημείωση. Είναι το «ελληνικό δαιμόνιο», που το λένε αλλιώς «ο θεός της Ελλάδας», θεότητα εθνική και γήινη κατ’ εξοχήν. Δεν είναι δύναμη υπεράνθρωπη. Είναι, σα να πούμε, το σύνολο που αποτελούν οι ικανότητες ευφυΐας, διαίσθησης και δημιουργίας του ελληνικού λαού, δυναμωμένες από την ώθηση των προγόνων, είναι τουτέστι πνεύμα. Αλλά είναι πνεύμα που η ομαδική φαντασία τού έδωσε πλαστική προσωπικότητα και αξία συμβόλου, όπου μπερδεύεται καμιά φορά και κάποια δεισιδαιμονία.
«Εθνική συνείδηση», 1943. Πνευματική πορεία. Εκδοτικός οίκος Γ. Φέξη, 1961. 74-75.
…
Κάθε Έλληνας, από τη μέρα που ανοίγει τα μάτια του στον κόσμο, αισθάνεται πολύ μεγάλη όρεξη να ιδρύσει κόμμα. Είναι φυσικό να εκδηλώνεται αυτή η ψυχική ανάγκη και στις πιο ανυστερόβουλες πνευματικές ενασχολήσεις. Για να συζητήσουν οι Έλληνες, πρέπει να διαιρεθούν σε παρατάξεις. Χρειάζεται όμως μια πρόφαση.
Ελεύθερο πνεύμα, 1929. Ερμής, 1979. 8.
Γιώργος Θεοτοκάς
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου