…Το ίδιο και οι ατομικές αρετές, τα ατομικά ηθικά κατορθώματα και «καλά έργα». Είναι μόνο άσκηση στην αυταπάρνηση και αυτοπροσφορά, δηλαδή μόνο προετοιμασία για τον σκοπό ή το «τέλος» της μετοχής στο ευχαριστιακό σώμα της εκκλησιαστικής κοινωνίας. Αν αποσπασθούν και αυτονομηθούν από αυτό το «τέλος», δεν είναι παρά φυσικά κατορθώματα, τρέφουν τις ψευδαισθήσεις αυτάρκειας και την αυτοϊκανοποίηση της φύσης, μας εμποδίζουν να παραιτηθούμε από τη φύση για να παραδοθούμε στη Χάρη.
Η μετοχή στην «ευαγγελική» επαγγελία της αφθαρσίας και αθανασίας εξαρτάται πρωταρχικά από τον εγκεντρισμό του ανθρώπου στην ευχαριστιακή κοινότητα, στον ευχαριστιακό τρόπο της υπάρξεως. Και για την κατανόηση αυτού του τρόπου λειτουργεί πάντοτε ως κανόνας και μέτρο το ευαγγελικό παράδειγμα του Τελώνη και του Φαρισαίου: Ο Φαρισαίος είναι το υπόδειγμα του «θρησκευτικού» ανθρώπου, που επιδιώκει ατομικά τη σωτηρία του, βασισμένος στις ατομικές του ηθικές επιδόσεις, στα ατομικά του επιτεύγματα αρετής και πιστότητας στον Νόμο: Νηστεύει δις του σαββάτου, αποδεκατοί πάντα όσα κτάται, δεν είναι ώσπερ οι λοιποί των ανθρώπων - αυτοδικαιώνεται, ως ηθική μονάδα, παραμένοντας όμως θνητός, αποκλεισμένος από τη ζωή της αγαπητικής αυτοπαραίτησης και κοινωνίας. Αντίθετα ο Τελώνης είναι το υπόδειγμα του εκκλησιαστικού ανθρώπου: Αναγνωρίζει την αποτυχία του σε κάθε ατομική του προσπάθεια για αρετή και ηθικά κατορθώματα, δεν έχει να ελπίσει σε τίποτα άλλο, παρά μόνο στο έλεος της αγάπης του Θεού, στην οποία και παραδίνεται ταπεινά. Δεν λογαριάζει τον εαυτό του άξιο για σωτηρία, δεν διαθέτει κανένα αντίτιμο για την εξαγορά της. Αν υπάρχει περίπτωση να σωθεί, θα είναι μόνο επειδή ο Θεός τον αγαπάει δίχως μέτρα και σταθμίσεις, γι’ αυτό εγκαταλείπεται στη δική Του ερωτική αγαθότητα. Και έτσι γίνεται υπόδειγμα που μας «προάγει» στην ευχαριστιακή Βασιλεία.
Χρήστος Γιανναράς
Ορθοδοξία και Δύση στη Νεώτερη Ελλάδα
εκδόσεις ΔΟΜΟΣ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου