Ευάγγελος Αβέρωφ - Τοσίτσας, αγάπη για τον τόπο και πρόοδος...

Ο Ευάγγελος Αβέρωφ έχει καταγραφεί στην μνήμη των Ελλήνων ως ένας συντηρητικός πολιτικός. Μάλιστα πολλοί τον τοποθετούν ως έναν κατεξοχήν εκπρόσωπο της «καταραμένης Δεξιάς…», αν και ξεκίνησε από το Κέντρο. Λίγοι γνωρίζουν ότι υπήρξε και λογοτέχνης, τότε ακόμα η Ελλάδα έβγαζε πολιτικούς που μετέφραζαν τον Θουκυδίδη όπως ο Βενιζέλος ή έγραφαν την ιστορία του ευρωπαϊκού πνεύματος όπως ο Κανελλόπουλος. Οι περισσότεροι θυμούνται τον Αβέρωφ «από το θρυλικό τηλεφώνημα στον Κωνσταντίνο Καραμανλή» που οδήγησε στη μεταπολίτευση. Κανείς δεν επαινεί τον Αβέρωφ της προόδου. Μία εκδρομή στο Μέτσοβο που έκανα τελευταία στάθηκε πραγματική αποκάλυψη για το μέγεθος της προσφοράς αυτού του ανθρώπου.

Ο μεγαλοαστός Ευάγγελος Αβέρωφ είχε μεγάλη αγάπη για το χωριό του, το Μέτσοβο. Προπολεμικά το Μέτσοβο απειλούνταν με αφανισμό. Η κατάσταση των κατοίκων τραγική. Μαρτυρίες λένε ότι αντάλλασσαν ασημένια κειμήλια για μια πλαστική λεκάνη ή για μανταλάκια. Ο Αβέρωφ λοιπόν αναζητούσε πλούσιους Μετσοβίτες για να τους πείσει να βοηθήσουν το χωριό. Ένας ανταποκρίθηκε με δυσταγμό. Ο βαρώνος Μιχαήλ Τοσίτσας, τελευταίος απόγονος παλιάς οικογένειας του Μετσόβου, μόνιμος κάτοικος Λωζάνης, ο οποίος είχε αποφασίσει να αφήσει την τεράστια περιουσία του στο Ελβετικό Κράτος. Για δέκα χρόνια ο Αβέρωφ προσπαθούσε να πείσει τον Τοσίτσα να αφήσει την περιουσία του στο Μέτσοβο. Τελικά τα κατάφερε με τον όρο να προσθέσει στο όνομά του το επίθετο Τοσίτσας. Έτσι ο Ευάγγελος Αβέρωφ άρχισε να υπογράφει Ευάγγελος Αβέρωφ - Τοσίτσας.

Συστήνεται (1947) λοιπόν το Ίδρυμα Τοσίτσα με ισόβιο πρόεδρο τον Ευάγγελο Αβέρωφ Τοσίτσα. Στα χρόνια που ακολούθησαν υλοποιήθηκαν οι εξής δράσεις

1. Χτίστηκαν σ’ όλο τον νομό Ιωαννίνων 107 σχολεία σε τρία χρόνια.
2. Συντηρήθηκαν παραδοσιακά κτίρια, μοναστήρια, βρύσες και καλντερίμια.
3. Έγινε μια μεγάλη αναδάσωση 3εκ. δέντρων που έσωσε το χωριό από τις κατολισθήσεις.
4. Δημιουργήθηκε φοιτητική εστία στην Αθήνα για να υποστηρίξει τους φοιτητές.
5. Δημιουργήθηκε εργοστάσιο ξυλείας.
6. Δημιουργήθηκε τυροκομείο.
7. Ξαναχτίστηκε το αρχοντικό της οικογένειας Τοσίτσα που φιλοξενεί σήμερα μουσείο.
8. Δημιουργήθηκε πρότυπο Βουστάσιο με αγελάδες από την Ελβετία.
9. Κτίσθηκε το νοσοκομείο Τοσίτσα.
10. Τελεφερίκ και χιονοδρομικό κέντρο.
11. Εκδόσεις βιβλίων

Επίσης στο Μέτσοβο λειτουργεί το οινοποιείο Κατώγι - Αβέρωφ και μια υπέροχη πινακοθήκη που φιλοξενεί την συλλογή των έργων τέχνης του Ευάγγελου Αβέρωφ. Να σημειωθεί ότι ο Αβέρωφ σύμφωνα με την κόρη του κατάφερε να πολλαπλασιάσει την περιουσία του Τοσίτσα με κερδοφόρες επενδύσεις.

Όλα αυτά, και άλλα τα οποία δεν συγκράτησα, πρόσφεραν δουλειές στους κατοίκους του Μετσόβου, ανέπτυξαν οικονομικά την περιοχή, δημιούργησαν ευκαιρίες για άλλες επενδύσεις και κράτησαν τους κατοίκους του Μετσόβου στο χωριό τους που έγινε πια μια υπέροχη πόλη στα 1.200 μέτρα υψόμετρο. Ο ίδιος δεν ξόδευε τυχαία. Συνδύαζε την καινοτομία με την παράδοση. Αξιοποίησε και μάλιστα με πολύ ενθουσιασμό όλα τα πλεονεκτήματα που μπορούσε να αναδείξει το Μέτσοβο χωρίς να αλλάξει καθόλου τη φυσιογνωμία του. Χαρακτηριστική εικόνα οι περίπατοι του Αβέρωφ στην πλατεία του Μετσόβου με κοστούμι, γραβάτα, γκλίτσα και τσαρούχια. Επίσης χαρακτηριστικό είναι ότι σε κάθε δημόσια θέση που είχε έπαιρνε μαζί του και μια συγκεκριμένη βυζαντινή εικόνα της Παναγίας. Όταν αυτός ο τόπος καταφέρει να αναδείξει ξανά περίπου τέτοιες προσωπικότητες τότε ίσως βρεθεί μια κάποια σωτηρία.

ΓΚ