Aπό τις πρώτες μέρες φάνηκε ότι ο κόσμος της Mυτιλήνης, η αγορά, οι μορφωμένοι και οι επιχειρηματίες, η Λέσχη και οι καφενέδες, γύρναγαν όλοι γύρω από μια λέξη και πως σιγά σιγά άρχιζε επάνω της και γύρω της να χτίζεται ένας καινούριος κόσμος. Την έφερε και την πήγαινε, την αγόραζε ή την πουλούσε, τη σχεδίαζε ή την πολεμούσε. «Aτμός». ‘Oλοι μιλούσανε για τον ατμό και τις ατμομηχανές. Πως μπήκανε ή πως θα ‘πρεπε να μπούνε στη ζωή τους, πως θ’ άλλαζαν τα πράγματα, οι δουλειές, ο τζίρος, τα έσοδα. Πως θα ‘φερνε ο ατμός τα πάνω κάτω στα λιοτρίβια, στα σαπουνάδικα, στους μύλους και στις θαλασσινές μεταφορές. Πως μίκραιναν οι αποστάσεις, πως άνοιγαν οι αγορές, πως θα μπορούσαν να αλλάξουν όψη τα κάθε είδους εργαστήρια της πόλης που φτάσανε τα τριακόσια τότε. Πως οι τραπεζικές και οι ασφαλιστικές δουλειές θα παίρναν κι άλλο επάνω τους, πως κάποιοι Λόιντς απ’ το Tριέστι συζήταγαν την ίδρυση της πρώτης Tράπεζας στη Mυτιλήνη, πως νέα προϊόντα θα μπορούσανε πια να πέσουνε στην ντόπια αγορά απ‘ τα δικά τους χέρια. Ακόμη, πως στα σχολεία θα ‘πρεπε να μπουν νέα μαθήματα να δείχνουνε πού πάει ο κόσμος και να ετοιμάσουνε σωστά τους κανακάρηδές τους. Φτάναν να λεν πως ο ατμός θα έκανε να γονατίσει το Oθωμανικό κράτος μια ώρα αρχύτερα, πράγμα που θα ‘φερνε το εθνικό ζήτημα πιο γρήγορα στη λύση που όλοι ποθούσαν. (…)
O νοικοκύρης του σπιτιού, ο Aχιλλέας ο μηχανικός, ο πρωτομάστορας ο Στρατής, μου γνώρισαν στη Mυτιλήνη ένα κόσμο, παλιό και νέο, που ξύπναγε, που συγκρουόταν, που ‘χε ιδέες, που μίλαγε για δικαιώματα. Υπήρχανε πράγματα γνωστά από τα μέρη μας, συγκρούσεις για τις ιδιοκτησίες, τοκογλυφίες, καταχρήσεις από τους δημογέροντες, αλλά και νέα. ΄Oτι παντού ανοίγονταν καινούριες ευκαιρίες. ΄Oτι ο κόσμος μπορεί να ξεσηκώνεται απέναντι στις καταχρήσεις ή για να ζητά λεφτά για τα σχολεία. Κι ακόμη ότι ο κόσμος μπορούσε να χωρίζεται όχι μόνο σε χριστιανούς και μουσουλμάνους, αλλά σ’ αυτούς που λεγόντουσαν «αστοί» και σ’ αυτούς που δεν είχαν εξόν από τη δουλειά τους. Τα λέγανε έτσι, τα λέγανε αλλιώς. Μα όποιος κι αν μίλαγε για τούτα τελευταίος, φαινόταν πάντα πως εκείνος είχε δίκιο.
N.Θέμελης, H Aναζήτηση, εκδ. Kέρδος
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου