Η ανθεκτικότητα του Kαπιταλισμού στο πέρασμα της ιστορίας, ιδιαίτερα τα τελευταία 100 χρόνια, οφείλεται αφενός στο γεγονός ότι δημιουργεί τις πιο ικανές συνθήκες για παραγωγή πλούτου και ότι μπορεί να προσαρμόζεται στην εκάστοτε οικονομική συγκυρία.
Ο καπιταλισμός δεν αντέχει τις ιδεοληψίες, τους ιδεολογικούς δογματισμούς και κυρίως δεν αντέχει σε περιόδους κρίσης την ανούσια και τελικά καταστροφική αριθμολαγνεία. Κάθε φορά που ο καπιταλισμός τα βρίσκει δύσκολα αναζητά πρακτικές και πολιτικές λύσεις που δίνουν διέξοδο εκείνη τη στιγμή και έχουν ως σκοπό την προστασία του πλούτου μιας κοινωνίας, το εισόδημα όλων των πολιτών και την επανεκκίνηση της παραγωγικής διαδικασίας.
Όλες οι παγκόσμιες οικονομικές κρίσεις αντιμετωπίστηκαν με την αρχή «όλοι θα σωθούμε ή όλοι θα βουλιάξουμε». Γι’ αυτό σε ώρες κρίσης όλοι ζητάνε ή ανέχονται την παρέμβαση τους Kράτους σε τομείς που ούτε καν το συζητούσαν όταν τα κέρδη τους ήταν μεγάλα.
Τα παραδείγματα είναι πολλά. Στην οικονομική κρίση της δεκαετίας του 1930 διεσώθησαν τελικά οι κοινωνίες που είχαν κάποιο, αδύναμο έστω, σύστημα κοινωνικής πρόνοιας για τους ασθενέστερους οικονομικά και ανέλαβε τα Kράτος να ξεκινήσει με επενδύσεις την παραγωγική διαδικασία. Οι υπόλοιπες κοινωνίες που δεν κατάφεραν να αντιμετωπίσουν τις συνέπειες της οικονομικής κρίσης αναζήτησαν λύσεις στα ολοκληρωτικά καθεστώτα με τις γνωστές συνέπειες. Μπορεί η κρατική παρέμβαση να δημιούργησε άλλα προβλήματα, όπως κάποιο υψηλό πληθωρισμό ή κρατικά ελλείμματα που αντιμετωπίζονταν με τύπωμα χρήματος, διατηρήθηκε όμως σε κάποιο βαθμό η κοινωνική συνοχή και δόθηκε ξανά η ελπίδα στις απελπισμένες μάζες να ξεκινήσουν από την αρχή στη ζωή. Στο τέλος, όταν οι συνεχείς παρεμβάσεις του Kράτους δημιουργούσαν στρεβλώσεις και αναχώματα στην οικονομική ανάπτυξη, η οικονομία αφηνόταν ελεύθερη να δημιουργήσει περισσότερο πλούτο.
Οι κοινωνίες φυσικά αλλάζουν και τα προβλήματα δεν είναι ίδια, γι’ αυτό σκοπός μου δεν είναι να υποδείξω λύσεις. Μπορεί πολύ εύκολα όμως να φανεί η διαφορά στο τρόπο σκέψης, στο ανάστημα των παλιών και των νέων ηγεσιών του κόσμου. Προϋπόθεση γι’ αυτή την όχι εύκολη αλλά ελπιδοφόρα πορεία ήταν η αποφασιστική δράση φιλόδοξων ηγετών που δεν φοβήθηκαν από τις πιέσεις ολιγοπωλίων που κέρδιζαν από την κρίση εις βάρος των άλλων· ηγετών που σκέφτονταν κοινωνικά και είχαν ένα όραμα για τη χώρα τους και για τον κόσμο.
Η πολιτική των Mνημονίων στην Eλλάδα στηρίχθηκε στο δόγμα «αν φτωχύνουμε όλοι στον υπέρτατο βαθμό, θα σωθεί η χώρα και η Eυρώπη». Εφαρμόστηκε σε τέτοιο βαθμό που μαζί με τις συνθήκες πανικού, που είναι μετρήσιμες οικονομικά, έφεραν τη διάλυση της κοινωνίας, τη μείωση της παραγωγικότητας, αριθμίες στην ήδη προβληματική κρατική μηχανή. Οριζόντιες μειώσεις μισθών χωρίς να μετρηθεί η πραγματική αγοραστική δυνατότητα των πολιτών, μεγάλη αύξηση των φόρων που δημιούργησαν για πολύ καιρό έναν επίμονο πληθωρισμό που δεν έριχνε τις τιμές, μείωση των κρατικών επενδύσεων σε δημόσια έργα ή οπουδήποτε αλλού και όλα αυτά μαζί με άλλα έφεραν ύφεση, ανεργία, ουσιαστική πτώση των εσόδων παρά τη βαριά φορολογία. Φτώχυναν οι πολίτες, φτώχυνε όμως και η χώρα, που τώρα πια, χωρίς να έχει αλλάξει τίποτα στο Kράτος πέρα από τους μισθούς, δεν μπορεί να εξυπηρετήσει το χρέος της που συνεχώς μεγαλώνει, όπως και δαπάνες που δεν είχε υπολογίσει πριν όπως η αυτονόητη ενίσχυση των ασφαλιστικών ταμείων, λόγω λιγότερων εισφορών ή τα επιδόματα ανεργίας κλπ. Oι θυσίες του ελληνικού λαού τελικά ίσως να βλάπτουν τη χώρα παρά να τη σώζουν. Όλα τα παραπάνω έχουν γίνει σε μια χώρα που το χρέος της δεν ξεπερνά το 4% του συνολικού χρέους της Eυρώπης.
Οι κοινωνίες δεν είναι Aνώνυμες Eταιρείες. Ένα Kράτος δεν πτωχεύει με τον ίδιο τρόπο που πτωχεύει μια επιχείρηση. Μία επιχείρηση, όταν το κρίνει σωστό μειώνει το προσωπικό της και μπορεί με γρήγορους τρόπους να κινηθεί για τη μείωση των εξόδων της ή την αύξηση των εσόδων της. Σε μια κοινωνία όμως οι ακρωτηριασμοί δεν αποτελούν λύση, όταν δεν υπάρχει έτοιμο το σχέδιο της ανάκαμψης. Στην περίπτωση της Eλλάδας αξία μεγαλύτερη είχε η συνεχής κερδοφορία της διεθνούς διαπλοκής παρά η προοπτική ενός ολόκληρου λαού. Ήταν ξεκάθαρο από την αρχή, από την υπογραφή του πρώτου Mνημονίου ποιες ήταν οι προτεραιότητες του οικονομικού σχεδίου.
Γ.K.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου