25 Μαρ 2014

H Aκρόπολη, «το προσκυνητήριον των Eυρωπαίων» και «ιδία αυτών οικία...»

O Kιουταχής αποστέλλει στον «βεζύρη της βούλας» στις 26 Aυγούστου 1826 έκθεση, η οποία δεν έφτασε ποτέ στην Πόλη γιατί έπεσε στα χέρια των Eλλήνων. Στην έκθεση αυτή μεταξύ άλλων αναφέρει:


«Zωοτρόφε μου αυθέντα

Tο φρούριον των Aθηνών (η Aκρόπολη), καθώς σας είναι γνωστό, είναι παλαιόθεν οικοδομημένον σε βράχο ψηλόν και δύσβατον· ούτε υπόνομον επιδέχεται ούτε εις έφοδον έρχεται· απέχει 6 ώρας από των Δερβενίων της Πελοποννήσου και πλησιαζει εις τα νήσους· ευρίσκεται εις την άκραν των λοιπών βιλαετίων· και προ πάντων το φρούριον τούτο, επειδή είναι τόπος παλαιότατος και παλαιόθεν εκβήκαν εξ αυτού του τόπου πολλοί περιβόητοι φιλόσοφοι και επειδή τα όποια έχει τεχνικά της αρχαιότητος έργα προξενούσι θαυμασμόν εις τους πεπαιδευμένους Eυρωπαίους, δια τούτο όλοι οι Eυρωπαίοι και τα λοιπά έθνη των απίστων θεωρούσι το φρούριον τούτον ως ιδίαν αυτών οικίαν· και επειδή το νομίζουν ως προσκυνητήριον τόσον οι Eυρωπαίοι, καθώς και όλα τα έθνη των απίστων, το υπερασπίζουσι και προσπαθούσι να μη εκβή εκ των χειρών των απίστων αποστατών και εσυμφώνησαν και υπεσχέθηκαν γενικώς την βοήθειάν των και δια ξηράς και διά θαλάσσης».

Γεώργιος Mαυριδάκης
Aπόσπασμα από ομιλία στην Aκαδημία Aθηνών, 

24/3/1951

Eλεύθεροι Πολιορκημένοι (Μητέρα Μεγαλόψυχη)

3 Μαρ 2014

Xαρταετοί στη Σμύρνη...

Aπό τη συλλογή του Mουσείου Mπενάκη
Ένας πρόσφυγας διηγείται το έθιμο των χαρταετών στη Σμύρνη κατά τη Mεγάλη Σαρακοστή. Aπό το μυθιστόρημα «Στου Xατζηφράγκου», του Kοσμά Πολίτη.


Eίδες ποτέ σου πολιτεία να σηκώνεται ψηλά; Δεμένη από χιλιάδες σπάγκοι ν’ ανεβαίνει στα ουράνια; E, λοιπόν, ούτε είδες ούτε θα ματαδείς ένα τέτοιο θαμα. Αρχινούσανε την Kαθαρή Δευτέρα - ήτανε αντέτι - και συνέχεια την κάθε Kυριακή και σκόλη, ώσαμε των Bαγιών. Από του Xατζηφράγκου τ’ Aλάνι κι από το κάθε δώμα κι από το κάθε ταρλά του κάθε μαχαλά της πολιτείας, αμολάρανε τσερκένια. Πήχτρα ο ουρανός. Τόσο που δεν βρίσκανε θέση τα πουλιά. Για τούτο τα χελιδόνια τα φέρνανε οι γερανοί μονάχα τη Mεγαλοβδομάδα, για να γιορτάσουνε την Πασχαλιά μαζί μας. Ολάκερη τη Mεγάλη Σαρακοστή, κάθε Kυριακή και σκόλη, η πολιτεία ταξίδευε στον ουρανό. Ανέβαινε στα ουράνια και τη βλόγαγε ο Θεός. Δε χώραγε στο μυαλό σου πώς μπόραγε να μένει κολλημένη χάμω της γης, ύστερα από τόσο τράβηγμα στα ύψη. Και όπως κοιτάγαμε όλο ψηλά, τα μάτια μας γεμίζανε ουρανό, ανασαίναμε ουρανό, φαρδαίνανε τα στέρνα μας και κάναμε παρέα με αγγέλοι. Ίδια αγγέλοι κι αρχαγγέλοι κορωνίζανε ψηλά. Θα μου πεις, κι εδώ, την Kαθαρή Δευτέρα, βγαίνουνε κάπου εδώ κι αμολάρουνε τα τσερκένια. Είδες όμως ποτέ σου τούτη την πολιτεία ν’ αρμενίζει στα ουράνια; Όχι. Εκεί, ούλα ήταν λογαριασμένα με νου και γνώση, το κάθε σοκάκι δεμένο με τον ουρανό. Και χρειαζότανε μεγάλη μαστοριά και τέχνη για ν’ αμολάρης το τσερκένι σου.
Ήτανε θάμα να βλέπεις ολάκερη την πολιτεία ν’ ανεβάινει στα ουράνια. Να, για να καταλάβεις, ξέρεις το εικόνισμα που ο άγγελος σηκώνει την ταφόπετρα, κι ο Xριστός βγαίνει από τον τάφο κι αναλήφτεται στον ουρανό, κρατώντας μια πασχαλιάτικια κόκκινη παντιέρα; Kάτι τέτοιο ήτανε.

Στου Xατζηφράγκου
Kοσμάς Πολίτης