Aναμφίβολα, η ομοθυμία που σπρώχνει όλες τις χώρες της Eυρώπης στον πόλεμο είναι σημείο μιας υπερανθρώπινης τάξεως, μιας κοσμικής δυνάμεως που δεν θα ωφελούσε σε τίποτα να της αντιταχθεί κανείς. Μιλάει το πεπρωμένο. Ίσως χρειάζονται τεράστια νεκροταφεία για ν’ απαλλαγεί ο κόσμος από τον Γερμανό τύραννο και για να ξαναπλυθεί η ελευθερία από το αίμα των ηρώων. Αλλά μολονότι αισθάνομαι πόσο ανώφελο είναι να αντιδράς στο πεπρωμένο, γνωρίζω επίσης ότι αυτό το πεπρωμένο ποτέ δεν θα με καθυποτάξει. Ακόμα και αν παρασύρει όλους τους άλλους ανθρώπους, εμένα δεν θα με καταφέρει να με ρίξει σ’ αυτόν τον ματωμένο κυκλώνα. Δεν μπορώ να μισήσω καμιά φυλή. Και όποιος κι αν είναι ο νικητής η νικημένη θα είναι η Eυρώπη, η αληθινή μας πατρίδα.
Romain Rolland,
από γράμμα σ’ ένα φίλο του τον Aύγουστο του 1914
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου