(Κάθε ομοιότητα με τα σημερινά δεν είναι εντελώς τυχαία.)
«Σε κάθε ανθρώπινη κοινωνία υπάρχουν πάντοτε άνθρωποι έτοιμοι να κάνουν πόλεμο, απλώς και μόνο για να τον κάμουν (έλξη της περιπέτειας) ή και για να ικανοποιήσουν συμφέροντα (έλξη της εξουσίας ή των υλικών ωφελημάτων). Οι άνθρωποι αυτοί πιθανόν να είναι χρήσιμοι για τη διεξαγωγή ενός αγώνος: με κατάλληλο χειρισμό μπορούν να αρχίσουν την πιο ακαταλόγιστη περιπέτεια, μπορούν να θυσιάσουν και αυτή ακόμα τη ζωή τους. Εκείνο που αδυνατούν να κάμουν είναι να διαρκέσουν. Η μακριά περιπέτεια καταπονεί, το συνεχώς διαφεύγον κέρδος ωθεί στην απόγνωση. Ο καταναγκασμός που πιθανόν θα επακολουθήσει, και συνήθως επακολουθεί, δεν αρκεί.
Για να αρχίσει μια περιπέτεια ευρείας εκτάσεως, και ιδίως για να διαρκέσει, απαιτούνται οι κατάλληλες ψυχολογικές συνθήκες. Πρέπει ακόμη τα γεγονότα που προηγούνται να είναι ευνοϊκά, και ιδίως πρέπει να υπάρχει μια αποφασισμένη και φανατισμένη «δύναμη κρούσεως».
Ευάγγελος Αβέρωφ - Τοσίτσας
Φωτιά και τσεκούρι
εκδ. Εστία